Carta aberta ao Papa
O ser humano non se caracteriza polo sosego. É boa verdade. Non entanto, chega vostede ao papado nun período singularmente desacougante, non só polo que está a acontecer no mundo para quen ouse ollar para el, senón tamén pola sensación que se estende no ambiente de que hai un acontecemento por vir.
Talvez sexa o despregamento dun enxeño tecnolóxico que aínda nos desoriente máis, aínda que naza para axudarnos; quizais sexa que os tambores de guerra xa non se escoiten só ao lonxe; ou se cadra é tan só que contemos os alentos perante os flashes diarios.
A causa galega é tamén unha causa da humanidade, unha bandeira necesaria das nosas diversidades
Así estamos: cunha man que roza os camiños para conxugar no presente o que até hai nada era ficción científica e coa outra a ameazar carnes como as nosas coa agresión máis pulsional e bárbara. Os pés, eses, parece que están á beira do abismo, dubidando entre despeñarse ou voar. Oxalá lles nazan ás.
Como home que son de conclusións ateas mais de profunda formación e cultura católica, deséxolle sorte e moitos acertos. As miñas conviccións de que non existe divindade non me cegaron o importante labor social, de ligazón colectiva e de conforto no loito que a relixión pode realizar.
En calquera caso, neste mundo de desasosegos, precisamos moito que as voces dos liderados relixiosos nos aquezan polo menos cun bocadiño de sensatez, de aposta polo diálogo, pola paz e pola diversidade. Cada xesto e palabra do dirixente da Igrexa de Roma non será indiferente.
Na miña humilde opinión, é nesta noción da diversidade ou das diversidades onde se xoga o noso futuro como especie. Nesta carta quero falarlle sobre todo como galego, pedirlle que a Igrexa por fin volte a recoñecer, após tantos séculos de agresividade ou costas viradas, a singularidade histórica, cultural e lingüística de Galiza. A causa galega é tamén unha causa da humanidade, unha bandeira necesaria das nosas diversidades.
Non teño eu espazo e, sobre todo, non ten vostede tempo para repasarmos agora os meandros da historia da nación galega: os seus logros e os seus momentos de depresión, as súas xestas e as súas derrotas, o camiño do odio ao autoodio, mais tamén a forza da resistencia e os rostros do orgullo. Déixeme só agora resumirlle que, desde Trento até hoxe, as institucións eclesiásticas manteñen no meu país unha práctica desarraigada e desarraigadora.
Mobilización polo galego na Igrexa fronte á Catedral de Santiago en maio de 1965. (Foto: Arquivo persoal de Luz Rei e Xesús Sanxuás / Xosé Ramón Hermida)
Publicada en Nós Diario
O galego na Igrexa
Cando, xa no Concilio Vaticano II, a Igrexa decidiu franquear por completo as portas dos templos ás linguas vivas, ao galego non se lle permitiu entrar. En plena ditadura franquista, unha ampla campaña estendeuse como puido para reclamar que a nosa lingua natural tivese a mesma autorización que o resto.
Hai xusto 60 anos, na véspera do Día das Letras Galegas de 1965, un nutrido grupo de mozas e de mozos realizaban unha peregrinaxe polo galego na Igrexa. Podería chamarse tamén manifestación ou acto público, mais nese momento histórico non era posíbel marchar a ceo aberto por calquera causa democrática sen lles caeren enriba os paus da policía. Entón, “peregrinaron”.
Quero pedirlle á Igrexa que volte a recoñecer a singularidade histórica, cultural e lingüística de Galiza.
Esta mobilización, da que se fan agora seis décadas, é unha das moitas actuacións que se realizaron para que se lles tirasen os fechos ao galego nas misas. Nos arquivos do Vaticano pode ler as instancias, os telegramas ou, mesmo, a carta do Ministerio de Asuntos Exteriores franquista a presionar para que se impedise: “Galicia podría dejar de ser la hija fiel de España”, gritaban.
Ao final, o pobo conseguiu alzar (polo menos, formalmente) esa barreira que limitaba a nosa lingua. Até onde eu sei, non houbo ningunha fala tan reivindicada en todo o mundo católico nese crucial momento, e iso ten un valor que non se debe pasar por alto.
Co noso idioma, pecaron e pecan de pensamento, palabra, obra ou omisión.
Hai sete anos morreu miña nai, que era católica. No momento do seu funeral, tivemos que solicitar expresamente que se oficiase na lingua que ela falou toda a súa vida. O sacerdote respondeunos que así sería. Entenda a nosa dor, o noso desamparo e a nosa carraxe ao ver que nin isto se atendeu. Por favor, escoiten.
Co noso idioma, pecaron e pecan de pensamento, palabra, obra ou omisión.
