No discurso após a súa vitoria electoral, Donald Trump afirmou: “Deus salvou a miña vida por un motivo. E esa razón era salvar o noso país e restaurar a grandeza da América. E agora imos cumprir esa misión”. A poucas semanas da celebración do Nadal, a proclamación mesiánica de que un Deus ex machina interviu para frustrar o intento de asasinato contra o próximo presidente dos EUA, e de que o fixo para que poda levar a bon porto o seu programa político de grandeza e poder, é un exemplo palmario de incomprensión do Deus encarnado en Xesús.
Cicatriz de Belén, obra do grafiteiro Bansky
“Cicatriz de Belén”, obra do grafiteiro Bansky
Existe toda unha tradición de interpretar a Deus como Poder. Parte dunha identificación do divino co máxico, e describe un Deus que se manifesta alterando as leis da física e da bioloxía para que os seus fieis gañen batallas ou esquiven a morte. É o Deus que coroa reis e caudillos sen graza ningunha. A cerna do evanxeo, porén, é unha impugnación radical desta visión. Na travesía polo deserto que o preparou para a súa vida pública, todas as tentacións que enfronta Xesús teñen que ver co exercicio do poder: “dareiche todo o poder e riqueza destes reinos, porque todo isto me foi entregado e podo darllo a quen eu quixer”. O goberno de Estados e de grandes empresas é unha oferta do diabo, non de Deus.

O amor é negación da ansia que o ego ten de medrar, por iso é difícil amar ben

Poder e Amor son dous termos opostos, e a súa tensión define a natureza humana. O poder axúdanos a expandirnos, a facer o mundo conforme á nosa vontade. O amor limítanos, móvenos a facerlle sitio ao outro (que pode ser unha persoa, un país, a natureza, o mundo enteiro). O verdadeiro amor nunca é conquista, sempre é acollida e servizo. É unha negación da ansia que o ego ten de medrar, por iso nos resulta tan difícil amar ben. Para dominar non é necesaria axuda divina: só forza, e deixarnos levar polos nosos peores instintos; o amor, en cambio, é unha renuncia -bastante sobrenatural- a impoñernos. Simone Weil dicía que “o amor polo desgraciado é un milagre mais digno de admiración do que camiñar sobre as augas, curar doentes e mesmo resucitar un morto”. Grazas a Deus, este milagre acontece todos os días.

A historia de Xesús é o paradigma deste tipo e amor, e por iso é interpretada como a mellor expresión do que Deus é. Encarnouse na mais vulnerábel das criaturas, e dedicou a vida a amar e devolver a dignidade a todo o que é fráxil e humilde. O Nadal é a festa na que a nosa cultura celebra que non estamos mais perto de Deus canto máis poder atesouramos, senón cantos mais colos damos e mais mesas compartimos.