Saber se hai que escoller CHE ou TE é difícil para as persoas que na súa variante dialectal non os distinguen, cheístas ou teístas. Mais o noso presidente non pertence a ningunha delas. Lembrámoslle a el -e a quen precise- un truco que non falla: cando non saibades escoller, pasade a oración a 3.ª persoa, como se llo dixerades “a el“: “Encargámoslle unha das zonas…“ ou “*Encargámolo unha das zonas…“? É evidente que o que nos soa ben é o primeiro exemplo, “encargámoslle“; entón, o pronome que temos que escoller para a 2.ª persoa será “CHE“, “encargámosche“.
Quen dixo que non lembraba os pronomes
Para os que teñades certo dominio de sintaxe, recordade que:
- CHE, pronome de 2.ª persoa que funciona como CI, igual ca LLE (S) para a 3ª persoa. (a quen lle encargas)
- TE, pronome de 2.ª persoa, que funciona como CD: (ti es o encargado). Por iso coincide con O, A, OS, AS, para a 3.ª persoa.
E xa metidas en fariña, lembraremos que a norma de ouro para a colocación do pronome en galego é que un pronome átono NUNCA empeza unha oración. Irá, normalmente, despois do verbo (Prometeunos o ouro e mais o mouro), a non ser que antes vaian unha serie de elementos que “tiran” por ese pronome para antes do verbo, como:
- os pronomes interrogativos: Por que lle prometín iso?
- os pronomes exclamativos: Canto lle prometín!
- os adverbios (excepto os de tempo -hoxe, onte…- e lugar -aquí, alí…-): Non lles prometín… Nunca lles prometín… Sempre lles prometín… Moito lles prometín… Só lles prometín… Simplemente lles prometín…
- as oracións subordinadas: Dixo que lles prometera… Fíxoo porque lles prometeu…
Por hoxe está! De todos os xeitos, non vos despistedes porque…
Marzo, marzán, á mañá cara de rosa, á tarde cara de can.
Marzo amarzador, se un día é malo, o outro é peor…
Así e todo, que non decaia o ánimo: Marzo, marzal: de mañán inverno e de tarde vran.
