Benqueridos Santo Antón:
Perdoa que che escriba estas liñas de xeito un chisco improvisado. Emporiso non quero deixar de compartir contigo dúas cousiñas para min moi importantes, que levo moito no corazón. Refírome á vida de dous homes senlleiros, Alexandre Bóveda (1903-1936) e Arximiro Rico Trabada (1905-1937). Son dous santos da miña particular devoción. Seguro que os coñecerás ben porque compartirán con vosoutros o recoñecemento e a gloria de todas as persoas que morreron por fidelidade a unha maneira de vivir servidora e considerada coa xente máis necesitada.
Cando che chegue este escrito, será o 17 de agosto, xusto o día no que o primeiro, Alexandre Bóveda, foi fusilado na Caeira, Pontevedra, naquel terrible 1936. Home decididamente cristián, político honesto, apaixonado por Galicia, cunha humanidade fonda envolvendo o seu corpo cativo e o seu espírito enorme, de palabra viva e de acción resolutiva… Lembrámolo todos en dramático debuxo de Castelao, abatido no chan, envolto no propio sangue vertido por todos, acompañado daquelas palabras proféticas: A derradeira lección do mestre. Que el vos conte, querido Santo Antón, que el vos conte. Sempre vin nel, en forma e fondo, un humilde e precioso arremedo do que foi a vida e morte do noso Señor Xesús Cristo.
O outro, o segundo, é Arximiro Rico Trabada, un mestre do sensacional colectivo de mestres dos tempos da República que se empeñaron en lle dar á xente o que a xente daquela máis precisaba, que era o saber, o saberse, e o dicir, o dicirse a si mesmos e o diciren a propia condición dunha infancia e mocidade tan precisada do pan da mesa e do pan da cultura. Tamén el, home bo, inocente e digno, intelixente e entregado en corpo e alma ao ensino e á dignificación da cativeirada aldeá, morreu fusilado o 1 de setembro do 1937, despois de ser brutalmente escarnecido.
Disque non debemos remexer nestas historias do pasado. Coido que cómpre remexelas porque son figuras que nunca oficialmente recibiron o máis mínimo recoñecemento, o máis mínimo xesto de pedir perdón por parte de quen acabou con eles.
E porque son espellos nos que nos ollar, santiños da humanidade e de Deus a quen imitar. Ou que che parece, querido Santo Antón, que che parece?
Apertas para ti e para eles.
