O día 22 do xuño pasado puiden asistir en Vilanova de Lourenzá (Lugo) á xornada de memoria agradecida por Luís Trigo Chao, o “Gardarríos”, a súa parella Antonia Díaz Pérez e toda a xente que dalgunha maneira o acolleu e defendeu durante os anos nos que andou agochada por montes e vales, desde o fatídico xullo do 36 ata o 25 de xuño do 1947, no que, coa súa moza, foi asasinado en Vilanova por tropas franquistas. Unha xornada moi completa –pola mañá, catro interesantísimas comunicacións de bos historiadores; e pola tarde, unha emotiva memoria no cemiterio de Vilanova, onde dispoñen dun digno monolito conmemorativo–. É ben triste pensar que os problemas da vida nunha sociedade se pretendan resolver con medidas de morte indiscriminada e cruel. E é ben triste comprobar tamén que esta lóxica siga recibindo a aprobación e aplauso, aínda que sexa algo simulado, por parte de moitas das persoas que conviven connosco aínda hoxe.

Pero, á marxe disto, por si mesmo Luís Trigo Chao, o “garda ríos” merece todo o noso recoñecemento. Emigrou de pequeno a Cuba e Arxentina, onde ademais de gañar a vida, gañou conciencia social e volveu á súa terra con vontade de axudar na organización da xente obreira e labrega da comarca de Vilanova, na busca dunha sociedade máis xusta, máis igualitaria. E tivo éxito. Pero ese foi o seu pecado. E por iso o perseguiron e o mataron. Del son estas palabras, que seguramente nos recordan as de alguén para nós, crentes, moi querido:

“As revolucións non se fan con auga de colonias, senón entregando o sangue dos mellores fillos do pobo”. (“Tomade e comede, este é o meu corpo. Tomade e bebede, este é o meu sangue entregado por vós e por todo o xénero humano”.)

Fun convidado a dicir algo no acto; lin dous pequenos poemas. Un deles en forma dun responso laico. Quedei coas ganas –para outra vez será– de reivindicar a semellanza, polo menos nalgúns aspectos importantes, entre este home e tantos outros homes e mulleres coma el e Xesús de Nazaré: proxecto social (reino de Deus, neste caso) ao servizo dos últimos, comprometendo a propia vida, entregándoa despois de ser ameazado, despois de andar agochado, despois de ser traizoeiramente descuberto e apresado, condenado a morte sen culpa ningunha, morte que acabou sendo redentora.

Quen nos gloriamos de honrar anualmente a morte inxusta de Xesús, tamén o facemos honrando a dos que andaron polos camiños azarosos de Deus