Eu tiven unha amiga que o era a fondo perdido. Amiga total. Foino des que nos coñecemos, sendo aínda rapaces, en Lugo, no Colexio do Santísimo Sacramento, onde ela estudaba e eu ía ensaiar cancións co grupo, e naceu Fuxan os Ventos. Sempre foi moi activa, estaba metida en todo, quería saber de todo e sacaba de todo as súas propias conclusións, sempre orixinais e certeiras.

Mariña quería saber de todo e sacaba de todo as súas propias conclusións

Lémbroa xogando ao balonmán, lémbroa metida en todas as actividades comúns do centro e compartindo pensamentos do máis resolutivo e rebelde. Tiña as cousas sempre moi claras. Por ela eu souben de Reigosa, a da Pastoriza. Alá na súa casa nativa, a carón das fieis amigas e veciños, a carón do seu irmán Antón, á par do seu mundo, do que non quería desprenderse. Alí gardan boa memoria dela todos os anos no local social, que leva o seu nome, e promoven un premio xornalístico para a rapazada dos arredores.

Era moi boa persoa, coa aparencia de forte carácter ou –por veces– seria, pero, todo o contrario, era inxenua e branda como o pan mol cando aínda recende. Segundo para quen fose ou con quen, claro. Sempre deixaba as cousas claras de palabra ou por escrito. Dela coñecín novas compañías e afectos, ela por min soubo das miñas e dos meus. Compartimos moitas amizades comúns. A amizade nosa foi das de durar toda a vida. Mariña Folgueira, non sen grandes esforzos e privacións, fíxose xornalista e traballou no Parlamento despois de exercer en Radio Nacional e outros medios. Aínda lembro os seus estudos en Madrid, con aquela xeración de Morgan, Celeiro, Pombo, Lombao, etc. Que tempos e cantos aconteceres limpos! Viña, cando tiñamos gravacións en Madrid, para vernos e estar connosco. Nunha ocasión veu comigo pedir contas dunha inxustiza cometida no meu destino docente. Animoume a reclamar o que era meu, de xustiza. Puxemos o berro no ceo, os dous xuntos, e déronnos –que remedio– a razón. Foi ela quen máis empeño puxo e non recuou nunca.

Agachaba detrás da ollada –ela tamén– miles de soles cargados de esperanza

Tanto de min sabía que mesmo me coñecía xa na primeira ollada, xa no meu mapa dos ollos no medio da faciana sabía, sabiamente, que algo pasaba e, entón, achegábase, confesábame para logo darme consello e conforto cunha sentida aperta, imprimíndome a súa forza cando envolven os brazos un corpo dorido. Aínda lembro, cando no frío físico e da alma, na morte do meu pai, deume ademais da aperta e o bico, a súa bufanda. Gárdoa como afecto dela e sempre, xa que ela tamén estaba moi enfermiña. Tamén sei do seus fríos enormes na perda de seres queridos, de amigas que quedaron colgadas nos eidos dunha estrela, no impo dun salaio. Deixoume un enorme baleiro porque coñecía todo de min, da miña xente, da miña familia toda. Sabía das miñas ledicias e feridas, das miñas cousas máis pequenas. E eu débolle esta explicación ao mundo porque unha amiga así só se ten unha vez e hai que saber estimala, aínda desde a lembranza vítrea dos ollos que se miran por dentro. Porque eu sigo a razoar con ela, a tentar en silencio aquelas evidencias que tan ben recoñecía, coas que tanto me advertía a min, tan confiado. Porque, como fixemos varias veces, gadañamos o empinado da leira, alá no fondo da casa dos seus pais, para tecer lerias e conciliar vontades.

Foi unha loitadora empedernida e vén aínda a min co seu exemplo polas gándaras dos solpores, anunciando a impoluta verdade por riba da media verdade ou da mentira. Vén da nostalxia, enchéndome de músicas o mar e coas melodías brisas en recendos de herba madurada. Coa súa máxica man, da amizade, adentando as ilusións e sendo proletaria infatigable dos amenceres. Por iso, porque agachaba detrás da ollada –ela tamén– miles de soles cargados de esperanza. Por iso, canta falta nos facías, canta falta!