O máis importante das persoas –penso eu– é a súa compaña, o camiñar conxunto levando o tempo entre medias de enormes satisfaccións, o apoio diante dos medos que todos temos, das soidades que só se resolven ao ir, indo, ollando e mirándonos, observando o mecanismo das palabras e con elas esa actitude dos riscos psicolóxicos, mentres intuímos o que nos move, o que nos para, o que nos obriga a pensar, o que nos fai camiñar de novo.

Xaquín é competente e firme, decidido e valente, compañeiro veraz do camiño

Nace así aquela ansia que anova azos de esperanza para erguer unha vez máis, para seguir en pé de dignidade sendo á vez humanos e, por tanto, tan limitados e imperfectos. Pero sabémolo, e o feito de sabernos xuntos é fundamental para non caer repetidamente. Sucede como cando na tripulación dun barco miúdo vemos que nos obrigan a compartir un espazo pequeno e a ir xuntos cara a unha causa común. Tamén pode ser que sexamos náufragos na mesma illa, perdedores de case todas as batallas, mais donos da razón que nos sustenta aínda no medio do longo mar. Mar no que tamén atopamos moitas máis persoas náufragas con quen compartir aquilo que di para compracernos que o sol sae para todos. Sucede no traballo lento dos aconteceres, os máis sinxelos e ignorados, aqueles que van facendo, pouco a pouco, a monótona cotián-idade da resistencia á rutina, ao desespero, sen se deixar levar do silencio ou resignación.

reunión
O máis importante das persoas é ese pouso de sosego e certeza que producen, a teimuda insistencia de compartir, de sabernos por eles arroupados, sabidos na man amiga, desprendida e disposta sempre a asistir, sentíndonos comunidade. Espazo e tempo e outras dimensións non controladas que se evidencian nos seres vivos, difusas e ás veces difíciles de precisar, case imposibles de definir, son as que nos xuntan. Chámanlle enerxías do casual, do enxeño, do compartido humor, da conexión, da fidelidade á causa, da coherencia, do cumprimentado carácter, das esencias, da disposición, da resolta convicción. Van nos eidos do espírito, das néboas da alma, dos estremecidos afectos, da obrigada loita, do destino feliz que procuramos e que nos leva polo mesmo traxecto, ao mesmo paso, de vagar pero sen parar, tras do horizonte soñado, de chegar a nós e recoñecernos en nós mesmos. No entreacto vital da existencia, que por veces semella comedia e outras moitas, por desgraza, traxedia. Debúllanse así as follas dun almanaque imaxinario que nos leva, por momentos, á paisaxe desta xeografía persoal que escribe os nosos días. E cando cadran as datas, os traxectos, os soños á par doutras persoas, como neste caso con Xaquín, sucede o encontro gratificante. É cando esa compaña reconforta e produce o sorrir espontáneo, o contento que fai máis doado este camiñar, este seguir, este erguer sen desfalecer.

O feito de sabernos xuntos é fundamental para non caer repetidamente

Podemos dicir que estamos diante dun amigo, dun loitador que aínda albisca, canda nós, un mundo mellor, presentido e posible dentro das tantas dificultades. Ollo, non son moitos os amigos que se atopan por aí e gratifican. Sobran os dedos dunha man para contalos e penéiranse sós, entre as medidas dos tempos. Aparecen sucedáneos en múltiples formas, ben se coñecen. Pero os amigos, ou son de lei ou non son. Son para as boas e, sobre todo, para as que veñen reviradas. Débense ao honor da consideración mutua, sen finximentos nin mentiras, incapaces de traizón, da mentira ou do oportunismo. Non sería amizade, sería un arrimo interesado, algunha comenencia esporádica, unha coincidencia sen máis. Nace así esta expresión pública que eu fago do meu “amigo” Xaquín de Roca, crego que cura, enfermeiro e ganduxador (pespunto previo ao zurcido final) de vidas. É do 37 e nado en Roca, hoxe Guitiriz. De aí que sexa xa imprescindible do Festival de Pardiñas e da Virxe da Pastoriza no San Alberte, onde ía coas vacas cando era neno. Amigo e admirador da obra de Xosé María Díaz Castro, quen no seu poema “Penélope” cita …de Parga a Pastoriza, era esa Pastoriza e non outra.

Xaquín é competente e firme, decidido e valente, compañeiro veraz do camiño, amigo dos presos e presas, visitador preocupado da xente dos cárceres, valedor dos sen voz, dos máis abeirados e da nosa cultura e lingua. Sei, non puiden estar con el o día en que lle celebraron a honra, alá nos arredores de Ferrol, con outras compañas e peregrinos que, en feliz acontecer do 10 de xuño, lle deron as mostras de afecto, pero sabes da “nosa amizade”, que pode superar a miña obrigada ausencia e nesta estima que che gardo. Apertas fortes e sigue co ánimo loitador, abríndonos novos amenceres, ensinando o camiño.