Pingas de orballo.

Xosé María López Pérez, o home que viviu mirando aos ceos

Chamábase así e era un comunista dos de antes, dos auténticos, dos de sempre. Entrañable. Deses vellos loitadores que cren no esforzo e no porvir, na loita diaria. Fora canteiro, zoqueiro, carpinteiro, e despois foi practicante e –seica- andou embarcado e traía do exilio novas coas publicacións e material no que resistían, en dignidade, os de aquí co que viña da diáspora.

Habitaba a condición da humanidade no seu grao máis sublime, o de honradez e a liberdade. Era un home bo e cabal, con todo o mundo, cheo de coñecemento e sensibilidades, respectaba a  cantos non pensaban coma el pero non deixaba de ser e pensar coma quen era. Lembrábame aquel outro que coñecín hai tempo e que fora crego, de Lugo en tantas reivindicacións, aínda agora non trasnoitadas, o Xosé Luís Sáez –man da xente máis marxinada, firme defensor dos dereitos- que exerceu a pureza da loita desde o seu credo e por un mundo mellor, máis digno. Soñador empedernido, como Xosé María, aínda que este miraba ao ceo en profundidade e con detalle, para dar conta que aquel outro ceo que se ve ao lonxe, fainos quedar pequenos e case alleados. Escribiu xa con noventa e moitos anos un libro Divagaciones astronómicas y algo más no que se mete con Einstein e quere rebaterlle o Big Bang: “as explosións non crean materia, crean baleiros” dicía contundente.

Xosé María, “Pepe”, tiña o coñecemento preciso deste pequeno mundo que nos transita, desde neno chamábanlle “o neno das estrelas”. O coñecemento perfecto das nosas minúsculas dimensións despois de mirar en altos ceos, tanta galaxia, tanta estrela,… tanto que vemos e non vemos! Amosoume ese ceo que eu non daba visto. Fíxoo desde o Observatorio en Zarragrande, que dirixía en Vila de Cruces, e a onde fomos cantar unha tarde-noite de amizade e co outro Pepe, Neira Vilas e mais Anisia. Con toda a xente dos arredores. Ese día díxome que sería moi interesante facer unha peza poética dos ceos, da realidade espectacular que tanto nos chama, que nos pasma e que podemos gratuitamente observar e, pola contra, tanto ignoramos. Unha reflexión sobre a vida, unha metáfora sobre nós mesmos. Sería tamén canción que relatase o engado celeste, ese imán que nos posúe e onde as dimensións se perden en cifras incapaces de asumir, desde o relativo corazón humano. Aquel mundo das estrelas que el con tanta paixón vivía, alentado por D. Ramón María Aller, astrónomo e matemático. Xosé María e mais eu, comprometémonos a buscar textos e eu a pórlle música. Busquei e fun dar cun poema “O Carro das Estrelas” de Álvarez Blázquez, poema fermoso que sempre me levou os ollos e podería dar cumprimento a aquel desexo do meu amigo. A peza quedou feita na expresión que eu podía darlle, na cosmovisión persoal daquel poema tan logrado. Por culpa de ser tan bonito, resultaba curto. Habería que poñerlle un intermedio musical ou buscar máis letra doutro poema do mesmo autor. Ata que un día, falando con Manuel María na Coruña, despois dun recital poético, conteille o da canción e que resultaba un curta, moi xeitosa pero merecía dicir algo máis que lle dese corpo. Canteille a canción, lembrou ao momento un anaco doutro texto que lle acaía, un  anaco pequeno doutro poema que levaba a mesma liña, aínda que era do outro Álvarez Blázquez, Xosé María. Repetiumo para copialo nun papel, e díxome: “Roda de afiar, a Lúa; as estreliñas, faíscas. De tanto afiar a noite, Noso Señor fixo o día”. Catro versos cheos de tenrura, talmente feitos para completar aquel outro poema do seu irmán, Emilio. De aí saíu a canción “O Carro das Estrelas”.

Esta historia explica e dá razón na memoria agradecida do Xosé María, o neno das estrelas, o home que viviu mirando aos ceos, aquel que baixou á terra a maxia celeste do universo, aquel comunista íntegro da vella escola selado polo ceo, habitante agora dese territorio das estrelas feitas nostalxias e que acende todas as noites puntiños de luz que nos perden en pensamentos e memorias.