En 2017 fixéronnos aos de Irimia un recoñecemento deses que molan moito máis ca os Premios Princesa de Asturias. Foi a Irmandade Manuel María e a asociación cultural Xermolos, coa colaboración do concello meirego, na ben chamada Festa da Afirmación e a Dignidade. Era a súa quinta edición e, o lugar, todo un sacramento da galeguidade: a ara de Prisciliano, no alto do Pedregal, onde o Miño nace.

Tocoume logo agradecer e discursar e revelei unha rexouba que nos traïamos na mesa de redacción. Era aquilo de que eramos unha revista sen director, de que practicabamos unha sorte de Panchovillismo de corredoira, descabezado. E así era que, cando entre nós falabamos da “mesa”, de nosoutros, adoitabamos chamala así: a Tropa de Pancho “sen Pancho”. E tiñamos unha fermosa foto de Francisco Villa coma icona do grupo de wasap (ver arriba). Si, aló quedaran os vellos tempos do insigne Victorino, do inspirador Pepe Chao, da entrañable Carmen Puente.

Aló no Pedregal dixemos que “de 36 anos que ten a tropa” –hoxe, 42, polo tanto–, “17 anos foron sen Pancho”, 23, pois, neste momento. E diciamos máis: “Practicamos o coralismo extremo… Somos uns descabezados impenitentes. Montamos cada Irimia a golpe de espontaneidade –desesperante, por veces–, de vontade da boa, de mil colaboracións horizontais, xenerosas… Sobrevivimos sen Pancho… e funciona. E nesta alturas receamos dos liderados estelares”.

Ben. Non era de todo, todo, todo, certo. Sempre hai un Pancho ou un Zapata, un panchiño, cando menos, que se ten que arremangar e organizar o cotarro, poñer orde na tropa, ordenar, planificar, recordar tarefas, repartir xogo, decidir que vai en cada sitio. O noso, durante este tempo bandoleiro chamouse Rubén Rivas. Número tras número, co sabio apoio filolóxico de Lidia Campos, a súa compañeira na vida. Que conste así, para quen queira escribir esta historia (que algún toleirán haberá, a quen aproveitamos para saudar).

Que difícil é ser obreiro de soños futuros nun país minguante, nun planeta en perigo, nun século escéptico, nunha humanidade que enaltece a quen a quere aferrollar. E estar aí, na causa, chova ou trone, unha e outra vez, teimosa, gratuíta, eficazmente.

Esta logo vai de bico de agradecemento ao noso Rubén -Pancho- Rivas, amigo por riba de todo, que agora se retira porque toca, porque é san, porque hai outros retos na vida. E faino tan discretamente como estivo tantos anos ao pé deste noso canón de pau, ceiba que ceiba balazos de esperanza. E vai de público recoñecemento, por máis que el non queira recoñecemento ningún. Porque si, porque nos peta, porque a Tropa é a que máis ordena.