Homenaxe a Manolo e Bieito Peleteiro a á memoria do seu irmán Carlos.
A súa ansia era transmitirlles esa inquedanza de xogar, de non parar, de ser argallantes, de probar, de abrir e pechar portas, de entrar e saír, de esculcar e ver, de preguntar e probar, de ser crianzas que sempre experimentan, criaturas que todo poden coa grande euforia vital, coa necesidade urxente de aprender, pescudar, fisgar e perquirir. Quedaba embobado coa xente pequena, coa xente miúda.
A súa vida foi un espello de gratitude e de invisibilidade.
Non era moi alto nin quixo ser, chegáballe o porte que tiña para acadar a condición máis alta, a máis sublime das persoas. A súa vida foi un espello de gratitude e de invisibilidade. Non quixo recibir ningún agasallo ou homenaxe, salvo aqueles que tivemos que facer ás agachadas, entre amizades, como cando xantamos xuntos e cantamos festexando memorias e apertas en Cesuras, entre Curtis e Oza dos Ríos, onde hai unha casa da Cultura que lembra a un irmán deles, tamén paúl e que fora tamén un gran dinamizador cultural. Porque en realidade, non é el só, son os tres irmáns os loitadores: Carlos, que morrera hai tempo cando o “exiliaran” lonxe deles nun destino case castigado, Manolo que anda por aí, e Bieito que acababa de voar destinos, seguro, máis reconfortados.
Tres eran tres, e todos tres paúles. Amigos e “protexidos” dalgún xeito de Paco Carballo, aquel ronsel de vida, ilusión e nación. Por ser íntegros foron deostados tamén pola súa propia orde, desde entón nunca coa pena puideron. Estiveron unha pila de anos arredados de Galiza, mandáronos a Vilafranca do Bierzo e, alí, para non perder contacto, fixemos reunións e botelos, sempre coa proba debida dos néctares que elaboraban en viños.
Un ano, ou varios, tocamos xuntos os Reis polas nosas terras. Eu xa andaba por Mesía e Frades, vivía por Xanceda, eles estaban destinados en Trasanquelos e terras de Cesuras. Ensaiamos en Areosa e fomos tocando gaitas e pandeiros e a viva voz. Eran os tres e vivían moi modestamente nunha casa vella de Filgueira. Xuntos recorrían aquela ampla zona e daban asistencia humana e espiritual na contorna. Con eles tiñamos reunións, para galeguizar e tomar conciencia de país, no Pazo de Galegos, coas monxas tan valentes e arrichadas, aquelas que mereceron unha homenaxe popular como a que, no seu momento, se lles fixo. Eramos unha cuadrilla boa, capaz de escribir números dunha revista que foi “Que quede quen o conte” que contiña os soños do rural antes de ser esnaquizado, como vén sendo, sen apoios institucionais, mesmo da Igrexa.
No Nadal nunca faltaba o Pan de Noces que as monxas facían para sobremesa cumprida das reunións, das preparacións de Romaxes, para os lumes, para soñar unha Matria que se resiste e resiste. Bieito se chamaba, e bieito era, porque era o exemplo humano da transcendida condición que voa por riba do chan e das miserias que nos inventamos.
Bieito, inventor de afectos, de verbas cordiais para engaiolar e educar
Eu estaba fondamente sentido por moitas razóns, anque sobre todo por esa dimensión excelsa, nun formato tan humilde. E, nestas, chamei a Manolo, o seu irmán. Na voz se lle notaba todo, aínda así falou con verbas sobre-collidas dicíndome que nin os médicos sabían de que morrera, que levaba días ingresado en dixestivo, que o pasaran para hematoloxía e alí empezara -sen tratamento específico- a devalar e quedarse durmidiño. Lembramos xuntos os momentos e a voz fallábame lembrando a aquel Bieito agarimador da rapazada, inventor de afectos, de verbas cordiais para engaiolar e educar, para envolvernos nesa luz necesaria que nos libere das sombras, das tantas lousas que nos pesan.
E nada máis, sabede que perdemos un loitador da verdade e do amor. Un asistente firme das Romaxes. Envés e revés desta vida que se nos vai entre os dedos. Seremos aínda desde a memoria sen perder as súas referencias cheas de fulgor.
