Non hai número máis complicado para unha revista que o de decembro. É o número de final de ano, é o número de Nadal aínda que desde que o reciba o lector ata as festas propiamente ditas vai pasar case todo o mes. O caso é que así son as cousas no mundo da edición e en pleno novembro un ten que deixarse levar pola ‘síndrome Abel Caballero’ e motivarse para un tempo no que celebramos a esperanza, pois iso, e non outra cousa, é o que o é o tempo de Nadal.
Nesas andaba cando chegou a nova da morte de Darío Xohán Cabana. Non é fácil manter a esperanza con nova como estas. Non puiden máis que sumarme, se cadra sen dereito, á “tribo que hoxe chora xunta, que é un dos xeitos de saber cal é a nosa tribo” como dixo o tamén escritor Lois Pérez.
No relato da nosa nación clandestina non abundan heroes militares nin xenealoxías aristocráticas
No relato da nosa nación case clandestina non abundan os heroes militares, nin longas xenealoxías aristocráticas. Se cadra para compensar, hai creadores a fartar, non todos co mesmo mérito, que agochan a outros heroes civís. Pero non é o momento para falar diso pois leva un certo tempo e non é o caso cando falamos de Darío Xohán Cabana.
Como sabe calquera que se asomara a súa obra, e se recordou nos moitos obituarios publicados despois do seu falecemento, a escrita de Darío Xohán Cabana é un acto político, el mesmo recoñeceu que empezou a escribir “por razón patrióticas, por escribir en galego”. Pero iso en si mesmo non xustifica o valor dunha obra.
Estes días Manuel Bragado falaba dun “poeta natural”, o critico Ramón Nicolas dun “talento oceánico (..) da escrita dun virtuoso, dun amante da lingua coa que traballaba como ourive” e as citas pódense multiplicar ata o infinito. Pero eu quedo coa definición da súa amiga, tamén poeta, xornalista e escritora, Margarita Ledo: “era un poeta da esperanza”.
Darío, que intimou co Dante, se cadra sabía a que Ceo, Inferno ou Purgatorio nos encamiñamos. Claro que un diría que ao Inferno non foi, ou se cadra si pois non todos os infernos son como o que nos contou o florentino.
Na mitoloxía da miña casa hai un personaxe que se vai esvaendo co paso do tempo; o seu recordo estase adelgazando tanto que xa perdeu o nome e para uns era un médico que viña veranear e para outros un pobre de pedir. O que sobrevive era a súa singular cosmogonía do ceo e do inferno coa que escandalizaba a pequenos e maiores. “Eu non quero ir ao Ceo, dicíalles, que está cheo de nenos que cagan e mexan por un. Eu quero ir ao inferno onde están os avogados, os frades e a curia”. Se cadra temos o dereito a esperar un ceo, un inferno ou un purgatorio onde haxa un anaquiño reservado para os poetas e as persoas boas.
