…pero a vaquiña polo que vale.

Columna parva

Esta é unha columna parva, que vai falar do dedo que sinala a chaga e non da ferida. A ferida non é outra ca os 509 mortos en residencias nos primeiros 9 meses da pandemia. A percha, a razón que xustifica a actualidade do tema, é que xa sabemos que máis da metade delas se produciron nas residencias do grupo DomusVi e nas da Fundación San Rosendo. O dedo é que o coñecemos grazas á teimosía do xornal Praza, que leva 20 meses pelexando para que a Xunta faga públicos os datos.

Esta columna debería volver falar da chaga, de por que morreu máis xente nas residencias ca fóra delas e se dalgún xeito se puido evitar. A versión oficial remítenos a un estudo da USC, que non pasa de dicir que “morreron máis vellos, pois tiñan máis patoloxías previas” (sic), pero o mesmo estudo recoñece que non pode saber se eran problemas de corazón, asma ou fígado, se afectaban máis a homes ca a mulleres etc., pois non tiveron acceso a datos individuais. A chaga é que temos que saber máis e mellor, pois pódenos volver pasar. Non vale a pobre desculpa da Xunta, de que se fixo mellor ca noutras partes de España, nin a simpleza de que “a culpa é das privadas”, da esquerda.

Pero quero falar do dedo, pois, no fondo, o dedo forma parte doutro andazo que padecemos. Durante todo este tempo a Xunta retivo estes datos, non llelos deu nin aos deputados do PSdeG ou do BNG nin aos poucos xornalistas que llelos pediron. Praza recorreu á Valedora do Pobo, que instou á Xunta a dalos a coñecer. Pero nestas, DomusVi recorreu ao Tribunal Superior, temendo que a publicación lle puidese afectar ao seu negocio; dicían que saber que 161 persoas morreran en centros xestionados por DomusVi podía levar “a pensar que non houbo unha dilixencia debida no coidado das persoas”.

En maio deste ano o Tribunal Superior fallou en contra de DomusVi: “Debe primar o dereito ao acceso á información pública… tamén no campo do sector das residencias privadas…, como medio de fornecer a cidadanía de elementos que poidan conformar unha opinión pública libre, algo ineludible para a boa saúde democrática de calquera país”. En agosto, no mes de menor intensidade informativa, a Xunta envíalle os datos a Praza, que os publica en formato aberto.

A transparencia é unha das cousas que menos lles gusta aos gobernos, pois leva case inevitablemente a poder pedir responsabilidades. Por iso é tan importante que os medios poidan acceder aos datos e que os publiquen. Claro que, como dicía con ironía o meu admirado David Reinero, un dos responsables desta investigación en Praza: “Datos? Iso é xornalismo antigo. Onde estean unhas declaracións virais…”